Nowa ordynacja podatkowa – więcej praw dla podatników?

17 marca br. Rada Ministrów przyjęła przedłożoną przez ministra finansów informację na temat stanu prac nad projektem nowelizacji Ordynacji podatkowej. Nowa ustawa ma w założeniu realizować dwa cele: chronić prawa podatników w relacji z organami podatkowymi oraz zwiększyć skuteczność i efektywność wymiaru i poboru podatków.

Założenia do nowej ordynacji podatkowej obejmują m.in.: zapisanie zasad ogólnych prawa podatkowego, stworzenie katalogu praw podatnika, wprowadzenie polubownych form rozstrzygania sporów podatkowych takich jak: porozumienia, konsultacje i mediacje, zmianę przepisów dotyczących przedawnienia się zobowiązań podatkowych, a także likwidację rozbudowanych procedur podatkowych i wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Założenia do ordynacji są po części odpowiedzią na liczne postulaty środowiska przedsiębiorców i doradców podatkowych. m.in.:

• złagodzenia nadmiernego rygoryzmu i formalizmu ordynacji podatkowej w odniesieniu do podatników,
• wprowadzenia mechanizmów prawnych chroniących pozycję podatników w kontaktach z administracją i oparcie ich na domniemaniu, że podatnik jest rzetelny i nie dąży świadomie do naruszenia prawa podatkowego,
• a także zasady rozstrzygania wątpliwości prawnych na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

Wyraźnie wyartykułowany w nowej ordynacji podatkowej ma być nakaz zapewniania równowagi pomiędzy interesem publicznym a interesem podatnika podczas rozstrzygania sporów podatkowych. Obecnie, zwłaszcza w przypadku uznaniowych ulg podatkowych, uzasadniony interes podatnika rzadko jest uwzględniany przez organy podatkowe.

Istotne z punktu widzenia przedsiębiorców są założenia zwiększenia efektywności i szybkości  postępowania podatkowego poprzez jego uproszczenie i odstąpienie od jego prowadzenia w sprawach bagatelnych. Jednocześnie uproszczeniu procedur ma towarzyszyć wydłużenie terminu na złożenia odwołania/zażalenia (odpowiednio do 30 i 14 dni). Umożliwi to lepsze przygotowanie strony do sformułowania zarzutów przeciwko decyzji/postanowieniu oraz bardziej precyzyjne przygotowanie wniosków dowodowych.

W założeniach znalazła się też propozycja zróżnicowania procedur kontrolnych wobec podatników, którzy wywiązują się ze zobowiązań podatkowych oraz podejrzanych o przestępstwa skarbowe. Obecna procedura kontroli podatkowej jest z jednej strony zbyt uciążliwa w stosunku do większości podatników, a z drugiej strony nieefektywna wobec podatników uchylających się od płacenia podatków. Planowana zmiana ma na celu ograniczenie negatywnych skutków przeciągających się kontroli skarbowych, które uderzają często w uczciwych przedsiębiorców, a jednocześnie zwiększenie skuteczności w sprawach istotnych. Jest to zbieżne z postulatem zgłaszanym przez samorząd zawodowy doradców podatkowych wprowadzenia instytucji zaufanego podatnika.

Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego zachęca do zapoznania się z treścią opracowanego dokumentu i oczekuje na ewentualne propozycje i opinie. Można je kierować za pośrednictwem usługi „Pismo ogólne” ePUAP Ministerstwa Finansów.

Kierunkowe założenia ordynacji podatkowej można znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów:

http://www.mf.gov.pl/documents/764034/12688111/20150317_Kierunkowe_zalozenia_Ordynacji_Podatkowej.pdf

Dokument przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego MF jest drugą po propozycjach prezydenckich koncepcją zmian w Ordynacji podatkowej oddaną do konsultacji społecznych.