Wykorzystanie narzędzi controllingu może w znaczący sposób poprawić funkcjonowanie firmy. Coraz większa grupa właścicieli firm i osób zarządzających nimi ma tego świadomość.
W związku z tym, pomimo wielu obowiązków, przedsiębiorcy i managerowie starają się wdrożyć controlling, wytrwałe gromadzić oraz przetwarzać informacje i organizować pracę przedsiębiorstwa w oparciu o pozyskane dzięki controllingowi dane.
Czasami robią to samodzielnie, w oparciu o istniejący dział finansowy. Coraz częściej jednak korzystają z pracy specjalnie przygotowanych do tego osób – kontrolerów finansowych.
Rola kontrolera finansowego w przedsiębiorstwie
Kim zatem jest kontroler finansowy? Moim zdaniem kontroler finansowy to osoba, której głównym zadaniem jest wspomaganie kadry zarządzającej. Wspomaganie to polega na dostarczaniu odpowiednio przygotowanych informacji i sugerowaniu rozwiązań w różnych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Co ważne – nie tylko w aspekcie finansów.
Kontroler finansowy to doradca, który czuje się odpowiedzialny za organizację i stara się prowadzić ją zgodnie z przyjętą wizją i strategią. Jeżeli, przykładowo, głównym celem firmy jest przetrwanie na trudnym rynku, to kontroler finansowy wskazuje, jakie działania należy podjąć by zwiększyć rentowność i poprawić płynność finansową, a jakie zaplanować, by za kilka miesięcy rozpocząć ekspansję rynkową.
W mniejszych podmiotach kontroler finansowy bardzo często pełni rolę dyrektora finansowego lub jest jednym z dyrektorów operacyjnych odpowiedzialnych np. za zarządzanie produkcją i dbającym o wynik operacyjny lub osobą odpowiedzialną za marketing i dbającą o poprawę wyników sprzedaży.
Obowiązki kontrolera finansowego
Zadania kontrolera finansowego wybiegają poza obszar wyłącznie związany z rachunkowością zarządczą. Muszą być dopasowane do potrzeb danego przedsiębiorstwa. Najczęściej jednak są nimi:
- opracowywanie prognoz, planów, strategii i budżetów wraz z kontrolą ich realizacji;
- planowanie i monitorowanie płynności finansowej;
- przygotowywanie zestawień i raportów (kadrowych, księgowych, finansowych, produkcyjnych, handlowych, magazynowych czy rozrachunkowych);
- opracowywanie i wdrażanie systemów raportowania i obiegu informacji;
- planowani i kontrolowanie działań inwestycyjnych;
- optymalizowanie kosztów, analizowanie rentowności;
- sterowanie wynikiem finansowym;
- opracowywanie biznesplanów;
- współpracowanie w podmiotami zewnętrznymi jak instytucje finansujące działalność;
- wspomaganie księgowości (tworzenie kalkulacji, naliczanie odchyleń, tworzenie rezerw, rozliczanie dotacji, konsolidowanie sprawozdań).
Oczywiście zakres tych zadań jest dostosowany do wielkości przedsiębiorstwa, jego struktury organizacyjnej, liczby dokonywanych transakcji, obrotów, a także celów biznesowych firmy. Najczęściej również zmienia się wraz z kierunkiem jej rozwoju i dynamiką rynku, na którym działa podmiot gospodarczy.
Cechy kontrolera finansowego
Kontroler finansowy, ze względu na mnogość potencjalnych obowiązków zwykle posiada doświadczenie w księgowości (lub jest księgowym), a pierwszych szlifów nabiera jako analityk finansowy. Osobie kontrolera finansowego stawia się szereg wymagań, dlatego niezbędnymi cechami i umiejętnościami przy wykonywaniu tego zawodu są:
- doświadczenie w zarządzaniu finansami, rachunkowości finansowej i zarządczej;
- szeroka wiedza biznesowa;
- umiejętność budowania, zarządzania i pracy w zespole;
- komunikatywność;
- wiedza z zakresu IT (umiejętność zarządzania informacją biznesową, wykorzystywania narzędzi technologicznych, doskonała znajomość arkuszy kalkulacyjnych, sposobów pozyskiwania informacji z baz danych, posługiwanie się narzędziami klasy Business intelligence);
- znajomość zagadnień związanych z marketingiem i sprzedażą;
- znajomość procesów produkcyjnych i logistycznych;
- zdolności analityczne, spostrzegawczość i kreatywność;
- odporność na stres i umiejętność pracy pod presją czasu;
- samodzielność i zaangażowanie w powierzone projekty.
Miejsce kontrolera finansowego w strukturze firmy
Kontroler finansowy to bardzo często specjalista, którego głównym zadaniem jest zbudowanie komórki controllingu, wdrożenie i rozwijanie odpowiednich narzędzi oraz zorganizowanie zespołu osób odpowiedzialnych za regularne opracowywanie informacji zarządczych. Sama komórka controllingu może być nadrzędną lub włączoną do innych pionów (jak pion finansowy). Najczęściej jest ona jednak komórką samodzielną, która wspiera pozostałe wydziały. Dzięki temu możliwym staje się outsourcing controllingu, w którym projektowy charakter pracy kontrolera finansowego pozwala pominąć konieczność, często bardzo kosztownego, stałego zatrudnienia osoby posiadającej wymienione wcześniej kompetencje.
W takim modelu zewnętrzny kontroler finansowy buduje i nadzoruje system controllingu oraz realizuje okresowo projekty wymagające specjalistycznej wiedzy, a prace bieżące powierza się osobom, wobec których stawia się mniejsze wymagania (jak analitycy finansowi). Szczególnie w małych i średnich podmiotach optymalnym rozwiązaniem może być zatrudnienie zewnętrznego kontrolera finansowego, osoby lub wyspecjalizowanej firmy umiejscowionej poza strukturami przedsiębiorstwa. Podmioty te zwykle potrzebują na kilkumiesięczny okres kogoś, kto przyjrzy się firmie, zaproponuje usprawnienia i pomoże je wdrożyć oraz wesprze, gdy pojawią się nowe wyzwania. Wynika to głównie z tego, że przedsiębiorcy zaczynają myśleć o controllingu dopiero, gdy stosowany od lat model organizacyjny przestaje działać.
Tekst: Mariusz Jarosz
Masz pytania dotyczące rachunkowości lub prawa podatkowego?
Potrzebujesz pomocy prawnej?
Wypełnij formularz kontaktowy
i skontaktuj się z nami
